Köpekler hangi duyguları hissedebiliyor?

Köpeklerle beraber yaşayan kişiler bu soruya ilk anda “her şeyi hissediyorlar!” diye yanıt verecektir. Peki, bu konuda bilim ne diyor?

Köpeklerin zihinsel ve bilişsel süreçleri de bizimki gibi oldukça zengindir ve duyguları oluşturan beyin yapılarıyla hormonlar da biz insanlarınkine oldukça benzer niteliktedir.

Sevgi ve şefkat duygularını uyandıran oksitosin hormonunu bu yakın benzerliğe örnek gösterebiliriz.

Nörolojik ve kimyasal benzerlikleri göz önüne aldığımızda, köpeklerin de duygularının bize benzer olduğunu düşünmek çok da yanlış olmaz.

Köpeklerin neleri hissettiğini anlamak için ilk olarak insanların duygularını keşfetmek için yapılan deneylere bakılabilir. Birçok deney gösteriyor ki, her insan varolan bütün duyguları hissetmeyebiliyor ya da insanlar arasında ciddi duygudurum farklılıkları olabiliyor.

Hatta hayatımızın ayrı dönemlerinde, farklı duyguları farklı şekilde yaşayabildiğimiz de biliniyor. Araştırmalar bebeklerin ve küçük çocukların duygusal kapasitelerinin limitli olduğunu da gösteriyor.  Ancak zaman içinde çocuklar, farklı ve daha kompleks (karmaşık) duyguları yaşamayı deneyimleyebiliyor.

Bu bilgi köpekleri anlamaya çalışırken çok önemli çünkü araştırmacılar, köpeklerin zihinlerinin 2 – 2,5 yaş aralığındaki bir çocuğunkine eşit olduğunu söylüyor.

Yani küçük bir çocukta olduğu gibi, tabii ki duyguları var, ancak yetişkinlerdekinden daha basit ve farklı bir düzeyde.

Psychology Today’de yer alan aşağıdaki grafikte, doğuştan çocukluk dönemine girişte hissedilebilen duygular anlatılıyor.

Yaş ilerledikçe duygular karmaşıklaşıyor, ancak köpeklerin duygusal gelişiminin, bir çocuğun 2,5 yaşındaki halinde durduğu ifade ediliyor.

Çocuklarda karmaşık sosyal duygular (utanma, gurur gibi) 3 yaşından sonra ortaya çıkmaya başlıyor.

Suçluluk duygusunun ortaya çıkışı ise bunlardan bile sonra, yaklaşık 3,5 yaş civarında oluyor.

Bir çocuğun kibir, hor görme gibi hisleri keşfetmesi ise 4 yaşını buluyor.

Bu gelişimsel süreç köpeklerin duygularını anlamak için altın değerinde.

Köpekler bu gelişim sürecini insanlardan çok daha kısa bir sürede tamamlıyor ve yaklaşık 4-6 aylık olduklarında bu süreç tamamlanmış oluyor.

Ancak ırksal gelişim/olgunlaşma süreçlerine göre değişiklik gösterebiliyor, ve şunu biliyoruz ki, insanların 2 – 2,5 yaş civarındaki sınırda kalıyor. Bu da köpeklerin şunları hissedebildiğini gösteriyor:

• Mutluluk, sevinç
• Korku, endişe
• Sinir, öfke
• Sevgi
• Memnuniyetsizlik, nefret

Ancak araştırmaya göre köpekler bunların ötesinde, suçluluk, gurur, utanç gibi daha kompleks duyguları hissedemiyor.

Şimdi birçok kişi köpeklerin suçluluk duygusu hissedebildiğini gördüklerini söyleyecek. Genelde durum, siz eve geldiğinizde köpeğin sıkılgan ve rahatsız bir şekilde bir yerlere saklanmaya çalıştığı ya da size böyle göründüğü anlarda, salonun ortasında parçalanmış bir eşya görmeniz değil mi?

Dr. Stanley Coren’e göre; bu gördüğünüz teknik olarak suçluluk duygusu değil, korkunun basit bir formu aslında. Böyle bir şeyle karşılaştığınızda köpeğiniz vereceğiniz tepkiyi biliyor ve cezalandırılma korkusu yaşıyor – suçluluk değil.

“Dogshaming” adlı internet sitesinin kurucusu Pascale Lemire ise şöyle diyor: “Köpeklerin gerçekten utanç duyduklarına inanmıyorum. Sanırım yaptıkları şeyden utandıklarını düşündüren ‘üzgün surat’ görünümüyle kızgınlığımızın geçeceğini biliyorlar.”

USA Today’in bir haberinde ise davranış uzmanları köpeklerin bu davranışını, sizin tepkinizi değiştirmek için kullandıklarını belirtiyor, bu da yine korkuyla bağlantılı.

Tüm bu bildiklerimize dayanarak şunu söyleyebiliriz:

Köpekler bir yarışma kazandıklarında gururlanmayacak ya da rezil olduklarında gururları kırılmayacak, utanmayacaklar. Daha da güzel tarafı, yanınızda mutluluk ve memnuniyet duygularını tadabilecek olmaları, değil mi?