Sağlık: Göz Tansiyonu – Glaukoma [Glokom]

Glaukoma [Glokom] yani göz tansiyonu tıpkı insanlarda olduğu gibi evcil hayvanlarda da korkulan bir göz hastalığıdır. Glaukoma terimi, göz içi basıncının normal değerlerin üzerine çıkarak gözde patolojik değişimlerin gelişimini tanımlar. Göz içerisinde bulunan sıvı göz çeperinde bir basınç oluşturur.

Aslında göz içerisindeki boşlukları dolduran sıvının bileşimi sudan ya da kan serumundan farklıdır. Yapısında bol miktarda antioksidan ve C vitamini gibi maddelerin yanı sıra oksijen ve daha birçok özel madde taşır.

Bu sıvı, göze renk veren iris dokusunun arkasında yer alan ve son derece özelleşmiş bir yapı olan siliyer dokulardan salgılanır. Bu doku içerisinde yer alan hücreler, suyla birlikte birçok özel maddeyi kan serumundan ayıklayarak, göz içerisindeki sıvıyı sentezleyip sisteme verir.

Göz içerisinde yer alan bir başka yapı ise (kornea ve irisin oluşturduğu açıda yer alır), sürekli sentezlenen bu sıvının, göz içerisinden uzaklaştırılmasından sorumludur. Bu sayede biz farkında olmasak da göz içerisindeki sıvı sürekli üretilir ve diğer yandan uzaklaştırılır. Bu dinamik sistem sayesinde, göz içerisindeki hassas yapılar normal özelliklerini sürdürebilir ve artıklar uzaklaştırılır.

Göz küremizin normal formunu sürdürebilmesi için de bu sıvı önemlidir ve tüm evcil hayvanlarda göz çeperine yaklaşık 18-25 mm/Hg değerinde bir basınç oluşturur.

Göz içerisindeki sıvının normalden fazla üretilmesi ya da uzaklaştırılmasındaki (drenaj) bir eksiklik, sıvı miktarının artmasına ve göz içerisindeki basıncın yükselmesine yol açar. Sonuçta glaukoma adı verilen hastalık ortaya çıkar.

Glaukoma hastalığı göz ve görüş için neden korkulan bir hastalıktır?

Glaukoma korkulan bir göz hastalığıdır, çünkü artan basınç nedeniyle göz içerisindeki damarlı dokuların işleyişi sekteye uğrar, ışığı elektirik akımına çeviren retinadaki özelleşmiş hücreler baskı ve basınç altındadır.

Lensi göz içinde askıda tutan bağlar baskı altındadır, görüş için saydam kalması gereken kornea dokusu su çekip matlaşmaya başlar, tüm ağrı reseptörleri basıncın etkisi ile çalışmaya başlar yani şiddetli ağrı hissedilir.

Sebepleri nelerdir?

Göz tansiyonu, genetik nedenlerle şekillenebilir. Birçok köpek ırkının hastalığa yatkınlığı vardır. Ayrıca, travma ardından ya da göz içerinde gelişen enfeksiyona bağlı gelişebilir.

Hastalığın en yaygın nedenlerinden biri de göz içerisindeki lensi askıda tutan bağların kopması ve lensin sıvı drenajını sekteye uğratmasıdır.

Kedilerde ise, viral etkenlerin göz içinde yangı oluşturması ve bu süreçte hücre döküntülerinin drenaj kanallarını tıkamasıdır.

Glaukoma belirtileri nelerdir?

Kedi ve köpeklerde hastalık ortak belirtiler verebileceği gibi, farklı semptomlarla da seyredebilir. Ortak belirtilerden biri ağrıdır.

Özellikle hastalığın akut döneminde iştahsızlık, durgunluk, kuytu yerlere çekilme, ani inleme, kimi zaman da agresivite gözlenebilir.

Köpeklerde göz bebeklerinin normalden geniş olması, korneada matlaşma, gözakı üzerindeki damarlarda genişleme ve kızarıklık hasta sahiplerinin dikkatini çekebilecek belirtilerdir.

Kedilerde ise kızarıklık pek gelişmez. Kedilerde en çok dikkati çeken belirtiler, göz bebeğinin normalden geniş olması ve göz küresinin kısmen büyük gözlenmesidir.

Hastaların çoğunda gözyaşı akıntısında artış vardır.

İlgili yazı: Köpeklerde Göz Hastalıkları: Arpacık

Tanı ve tedavi

Glaukoma hastalığının kesin teşhisi için klinik ve gözle ilgili bulguların yanı sıra, göziçi basıncının ölçülmesi gerekir. Bu işlem, özel ekipman ve aletlerle yapılabilir.

Tanı kesinleştirildikten sonra vakit geçirilmeden tedaviye başlanmalıdır. Glaukoma hastalığının tedavisinde acil tedavi önemlidir. Normalde 30 mm/Hg’yi geçmemesi gereken basınç 40 mm/Hg’nin üzerine çıktığında 48 saat içerisinde kalıcı görüş hasarı başlar.

Hastalığın tedavisinde lokal damla şeklinde ilaçlar, damar içi özel serum uygulamaları ya da tablet şeklinde kullanılabilecek ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçların tamamı insan ilaçlarıdır. Ancak bu ilaçlardan bazıları kedilerde etkisizdir.

Hastalığın sebebi ve şiddetine göre farklı tedavi metodları uygulanabilmektedir.

Glaukoma hastalığının kontrol altına alınmasında ilaç tedavileri yetersiz kaldığında operatif metodlar uygulanmaktadır. Göz hastalıkları konusunda uzmanlaşmış hekimler tarafından uygulanabilecek bir çok farklı operatif yöntem bulunmaktadır.

Temelde, göz içerisindeki sıvının üretiminin azaltılması ya da drenajının arttırılmasına yönelik olan teknikler tek başına ya da kombine halde uygulanabilir. Bu tekniklerden lazer siklofotokoagulasyon tekniği oldukça etkili olup, kliniğimizde tercih ettiğimiz ve uyguladığımız bir tekniktir.

Glaukoma insanlarda olduğu gibi kedi ve köpeklerde de göz ile görüşü tehlikeye sokan, önemli, acil müdahale ve uzmanlık gerektiren ağrılı bir hastalıktır.

Kaynak: Veteriner Hekim Murat Şaroğlu – Veteriner Göz Merkezi