Murat Şaroğlu, ülkemizde sevilen köpek ırklarından Pekingese’lerde göz hastalıkları ile ilgili yaptığı istatistiksel bir çalışmanın kısa özeti ve ortaya çıkan anlamlı sonuçlar ile ilgili görüşlerini paylaştı.
Çin İmparatorlarının ve saray çevresinin yakın dostu olan Pekinez ırkı köpekler, güzellikleriyle yüzyıllardır hayvan severleri büyülemektedir. İnsana yakın duruşu, sevimli yüzleri ve uzun, güzel tüy yapısı nedeniyle, ülkemizde de pek çok ailenin yakın dostu olan bu köpekler, Türk insanının da gönlünde taht kurmuştur.
Ancak bu ırk köpeklerin kemik, sinir ve solunum sistemleri bazı hastalıklara yatkındır. Genetik ve anatomik nedenlerle yatkın oldukları diğer bir hastalık grubu da gözle ilgilidir. Kısa burun yapısı, göz kürelerinin büyük, kemiksel çukurluğun sığ olması, bu köpeklerin gözlerini dışarıdan gelebilecek travmalara açık kılar. Kimi zaman bir başka köpekle oynarken bile göz kürelerinin dışarı doğru çıktığı görülmektedir. Ya da dışarıda gezerken kısa boylu oldukları için gözlerini çalı çırpıya sürtüp yaralamaları da mümkündür.
İlgili yazı: Köpeklerin gözündeki çapaklanmanın tehlike işareti olduğu 5 durum
Ancak birkaç yıl önce yaptığımız bir araştırma göstermiştir ki, Pekingese’lerde görüş kaybına yol açan tek risk travma ve gözde oluşturduğu etkiler değildir. Göz hastalığı bulunan 128 Pekingese gözünde yaptığımız incelemede, hastaların üçte ikisinin erkek, üçte birinin dişi olduğu ortaya çıkmıştır. Her ne kadar birçok farklı göz hastalığı tanımlanmış olsa da görüş kaybı oluşturma potansiyeline sahip başlıca 4 hastalık belirlenmiştir. Bu hastalıklardan ikisi doğuştan var olan etkilerle gelişmektedir ve sonuçta korneada pigment birikimine yol açmaktadır. Gözyaşı ve korneaya giren damarların taşıdığı pigment, korneanın saydamlığını bozarak adeta isli bir cam görüntüsü oluşturmaktadır. Bu duruma sebep olan hastalıklardan biri doğuştan göz kapaklarının kenarında bulunmaması gereken bir kirpik sırasının bulunmasıdır (Distichiasis).
Diğeri ise aslında Pekingese’lere o sevimli görüntüyü veren burun üzerindeki deri kıvrımında yer alan tüylerin, korneaya temas etmesidir (burun tüyü irritasyonu). Bu her iki durum daha yaşamının ilk aylarında Pekingese’lerin kornealarında problem başlamasına neden olur ve uzun sürede görüş kaybı yaratabilir. Oysa her iki hastalığında tedavisi vardır ve irritasyon engellenebilir. Distichiasis durumunda epilasyonla anormal gelişim göstermiş tüyleri oluşturan foliküller tahrip edilir. Burun tüyü irritasyonunda ise deri büklümü operasyonla kısaltılır. Oranlara bakıldığında göz hastalığı bulunan Pekingese’lerin yaklaşık % 25’i bu iki hastalığın etkisi altındadır.
Pekingese’leri etkileyen göz hastalıklarının diğer ikisi orta yaş ve üzeri hastalarda gelişmektedir. Bu hastalıklardan ilki kuru göz hastalığıdır. Kuru göz hastalığında gözyaşı miktarı yetersiz kaldığı için, gün içerisinde sürekli bir kornea irritasyonu gelişmektedir. Tıpkı yağsız kalmış makine dişlileri gibi zamanla korneada erozyon ve ülser gelişimi mümkündür.
İlgili yazı: Kedi ve köpeklerde Katarakt
Diğer bir hastalık ise katarakttır. Diğer tüm köpek ırklarında olduğu gibi yaşa bağlı katarakt gelişimi Pekingese’lerde de kaçınılmazdır. Bu iki hastalığın oranı diğer göz hastalıkları içinde %37,5’lik bir oranı kapsamaktadır. Kuru göz hastalığı erken belirlendiğinde lokal ilaç tedavisi ile ömür boyunca kontrol altında tutulabilmektedir. Katarakt hastalığı da günümüzde operatif olarak tedavi edilebilmektedir. İnsanlarda da kullanılan Phacoemülsifikasyon yöntemi erken teşhis konan olgularda daha iyi sonuçlar vermektedir. Sonuçta her ikisi de çaresi olan hastalıklardır.
Aslında buradan önemli sonuçlar çıkmaktadır. Her ne kadar sağlıklı gibi gözükse de, henüz birkaç aylıkken ve 6-7 yaşından sonra yapılacak rutin göz muayeneleri Pekingese’lerin görüş kaybına yol açabilecek bu 4 hastalığın erken belirlenmesini sağlayacaktır. Göz hastalığı yaşayan Pekingese’lerin % 62,5’inin bu sayede görüşü korunabilir.
Elbette Pekingese’lerde gelişen göz hastalıkları bu 4 hastalıkla sınırlı değildir. Kornea erozyon ve ülserleri, uveitis, göz kapağı ve kornea yaralanmaları, göz küresinin ileri doğru çıkması, lens çıkığı, retina ayrılması ve kanaması gibi daha birçok hastalık Pekingese’lerde gelişebilir. Bu hastalıkların birçoğunun da operatif ya da ilaçla tedavisi mümkündür.
Ancak sadece bu istatistik bile, Pekingese’lerdeki göz hastalıklarının yarısından fazlasının rutin kontrollerde belirlenebileceği ve önleyici girişimlerle bu sevimli dostlarımızın görüşünün korunabileceğini göstermektedir.
Murat Şaroğlu – Veteriner Göz Merkezi