Köpeklerde çapraz bağ hastalığı (CCLD – cranial cruciate ligament disease), her ırk ve yaştan köpekte görülebilir ve tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurur.
Günümüzde köpeklerde görülme sıklığı artsa da, kedilerde çok nadir gözlenmiştir.
Kraniyal çapraz bağ nedir?
Kraniyal çapraz bağ, köpeklerde arka bacaktaki orta eklem, diz ekleminin en önemli dengeleyicilerinden biridir.
İnsanlarda bu bölüm “ön çapraz bağ” olarak anılır. Ancak anatomik olarak benzerlik gösterse de, bu hastalıkta oldukça önemli farklılıkları vardır.
Aşağıdaki resimde köpek dizinin anatomisi yer alıyor.
Soldaki resimde sağlıklı ve normal bir diz eklemi; sağ tarafta ise kopmuş hâli görülüyor.
Bu bağ koptuğunda kemik menisküse baskı yapıyor. Menisküs ise darbeyi emdiği ve yük taşıyıcı özellikleri olduğu için önemli ve aslında zarar görmemesi gereken bir parça.
Çapraz bağ hastalığı belirtileri nelerdir?
- Otururken ayağa kalmada zorluk
- Arabaya/koltuğa atlamada güçlük
- Aktivite ve oyunda azalma ve isteksizlik
- Topallama
- Kas kitlesinde azalma (atrofi)
- Diz ekleminde hareket azalması
- Kaval kemiği içinde şişme
- Ağrı
- Arka bacaklarda görülen tutukluk (bazen tıklama sesi eşlik edebilir)
Çapraz bağ hastalığının sebepleri neler?
- Ciddi fiziksel travmalar ve yaralanmalar nedeniyle olabilir.
- Özellikle yavruluk döneminde yetersiz beslenme zaman içinde bu bağların hafif yaralanmalarda bile zarar görmesine neden olabilir.
- Özellikle hastalığa genetic yatkınlığı olan köpeklerde beslenmeye çok dikkat edilmelidir.
- Genetik yatkınlığı olan köpek ırkları: Newfoundland, Labrador, Akita, Rottweiler, Mastiff, Staffordshire Terrier.
İlgili yazı: Eklem İltihabı [Artrit] Hastası Köpek Bakımı İçin Öneriler
Teşhis nasıl konulur?
- Çapraz bağ hastalığının teşhisi genellikle fiziksel gözlem ve röntgen ile konulur.
- Bazı durumlarda MR görüntüleme de gerekebilir.
- Tetkilerde aynı zamanda hastalığa eşlik eden artrit durumu ve eklem için sıvıların durumu da gözlenmiş olur.
- Veteriner hekim ameliyat yapacaksa gerekli ölçülere de bu yolla ulaşarak hazırlık yapabilir.
Çapraz bağ hastalığı nasıl tedavi edilir?
- Hastalığın ve köpeğinizin durumuna göre en uygun tedavi yöntemini veteriner hekiminiz belirleyecektir.
- Tedavi edilmemiş çapraz bağ hastalığı, söz konusu dizde ciddi derecede artrite neden olur.
- Müdahale edilmezse bacak(lar) kullanılamayacak hale gelir.
- Çapraz bağlar bir kere bozulmaya başladığında geri dönüşü yoktur. Kendini onaramayacak bir yapıya sahiptir.
- Artritin ilerlemesi, bu hastalık tedavi edildiğinde büyük ölçüde yavaşlar ve kontrol altında tutulmalıdır.
- Obez ve fazla kilosu olan köpeklerin kilo kontrolü yapılarak eklemler üzerindeki baskı azaltılmalıdır.
Ameliyat
- Ameliyatın mutlaka deneyimli bir hekim tarafından, tam teşekküllü bir hastane ya da klinikte yapılması gereklidir.
- Ameliyat olan köpeklerin iyileşme ve hareket kabiliyetini geri kazanma ihtimali ise her şey yolunda giderse %80-90 civarındadır.
- Bu ameliyattan sonraki bakım dönemi, başarı ve iyileşmenin çok önemli bir kısmıdır.
- Ameliyat sonrası fiziksel aktiviteye hatta yürüyüşlere ciddi kısıtlamalar getirilir.
Ameliyatsız bakım
- Ameliyat edilemeyen vakalarda ağrı kesiciler, eklem güçlendiriciler, rehabilitasyon ve egzersizlerden faydalanılır.
- Hekiminizin önermediği hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.
- Rehabilitasyon süreci alanında uzman bir hekim tarafından planlanmalıdır.
- Köpekler için de çeşitli diz destekleri çıkmaya başladıysa da bunlarla ilgili henüz kanıtlanmış bir araştırma bulunmamaktadır.
İlgili yazı: Köpeklerde Ameliyat Öncesi ve Sonrası Bakım
Uyarı: Burada yer alan bilgiler genel bir fikir verme amacı taşır. Her köpek ve her hastalık seyri farklı olabildiğinden veteriner hekiminize danışmadan hiçbir uygulamada bulunmayınız.
Referanslar:
American College of Veterinary Surgeons
The Animal Medical Center
Healthy Pets Dr. Becker