Evrimsel sürecin yavru köpekleri bu kadar sevimli yapmasının nedeninin, ağızlarındaki o sık sık kullandıkları küçük kesici pirana dişlerini görmezden gelebilmemiz için olduğunu düşünüyorum!
Kemirme ve çiğneme kuşkusuz yavru bakımının en çok şikayet alan konularıdır ve diş çıkarma dönemini temsil eder.
İnsan ve köpek bebeklerindeki gelişimsel bu süreç, oldukça zordur.
Yavru köpekler neden ısırır?
Yavru köpeklerin çiğneme, ısırma ve kemirme nedenleri oldukça fazladır. Bu davranış yavrularda, anne ve kardeşlerinden ayrılmadan önce başlar – dişlerinin çıkmaya başlamasıyla, anne ve kardeşlerinden çenelerinin gücüyle ve onu nasıl kullandıklarıyla ilgili geri bildirim almaya başlarlar.
Bu ortamda sert ısırmanın, yalnızlık ya da daha kötüsü açlığa sebep olabileceğini öğrenirler. Oyun sırasında bir yavru diğerini çok sert ısırırsa, kimse onunla oynamak istemez.
Süt emerken anneyi sert ısırırsa? Anne uzaklaşır. Yavru bir köpeğin ısırma eğitimi bu şekilde anne ve kardeşleriyle başlar.
Yavru köpekler, köpek kültüründeki sosyal gelenekleri de ısırarak öğrenir. Onlar Lego ya da Barbie bebeklerle oynamaz; onlar kovalar, yarışır, çekiştirir, avlar, güreşir.
Bunlar köpeklerin varolması için gerekli hareketlerdir.
Köpekler konuşarak anlaşmazlar, onlar fiziksel şekillerde, beden dili ve temasla iletişim kurarlar. Isırmayı önleme çalışmaları, köpeğin kardeşleriyle başlar ve hayatı boyunca devam etmelidir.
Bir neden daha!
Yavru köpeklerin dişleme ve ısırmaları onların sosyal hayatında önemli rol oynar, ancak bir nedenleri daha vardır: Dikkat çekmek!
Dikkat çekmek için dişlemeler genellikle köpek eve ayak bastığı anda başlar.
Akşam huzurlu bir şekilde oturuyorsunuzdur, herkes kendi halindedir. Kimse o sırada yavru köpekle ilgilenmez ve köpek bu durumu kullanır!
Sıkılmış bir yavru, hemen harekete geçer ve bu genelde bir şeyler ısırarak ve kemirerek başlar. Şimdi herkes onunla ilgileniyor, ağzındaki almaya çalışıyor ya da kendi ayağını kurtarmaya çalışıyordur.
Belki de ona bağırıyordur, ki bu köpek için yüksek sesli bir havlamadan başka bir şey değildir. Görev tamamlandı! Artık tüm ilgi onun üzerinde!
Yavru köpekler, insanları kendilerine ilgi göstermek konusunda eğitmekte çok iyilerdir!
Uzun vadede ısırma eğitimi – neler yapabiliriz?
- Yavru köpek eğitiminde, köpeğin yetişkinliği düşünülerek davranılmalıdır. Bunun için “otur, yat, yerine” gibi komutların yanında davranış sorunlarını engelleyecek eğitimler de verilmelidir. Bunlar sosyalleşme, eşya koruma/sahiplenme ve ısırma engelleyici tedbirler olarak ele alınabilir.
- Bulundukları yerde kendinden emin ve rahat olan köpeklerin ısırma/saldırma ihtimali daha düşüktür. Bu nedenle köpeğin birçok yer ve nesne ile tanıştırılarak girebileceği her ortamda kendini iyi hissetmesi sağlanmalıdır.
- Isırmayla ilgili önlemler köpeğin kendini savunma ihtiyacı duyduğunda göstereceği tepkinin daha hafif olmasını ya da dişleriyle kendini koruması gerektiğini hissettiği anlarda daha az zarar vermesine yardımcı olur. Dişleme/kemirme ve yaralayıcı bir ısırma arasındaki fark gerçekten çok ciddidir. Dişleme/ısırma önleyici eğitimler, köpeklere uygulamalarında sakınca olmayan baskıyı ve insan derisinin çok hassas olduğunu öğretir!
- Bu konudaki tekniklere geçemeden önce şunu belirtmekte fayda var: Kemirme ve dişleme dönemi köpeklerde doğumdan sonra 6-9 ay (ya da daha fazla) sürer. Bu tek bir eğitimle ya da seansla çözülecek bir durum değildir, zaman alacaktır. İstikrarlı olursanız, köpeği de fazla baskılamadan, yavruluk sürecinde bu adabı kendisine öğretebilirsiniz.
- Köpeğinizin doğru “ağız adabı” öğrenmesi için yapabilecekleriniz:
- Yavru köpekleri 8 haftalıktan önce anne ve kardeşlerinden ayırmayın. Köpekler sosyalleşmeye burada başlar ve onları bu ortamdan erken ayırmak önemli şeyleri öğrenmesini engeller.
- Mümkünse 8 haftadan daha uzun süre, bireyselleşene kadar anne ve kardeşleriyle aynı ortamda kalmasını sağlayın. Tabii eğer sağlıklı bir ortamda bulunuyorsa.
- Yavru köpek sosyalleşme sınıfları bulun ve gerekli aşılar biter bitmez onu sosyalleştirmeye başlayın. Bu konuda size önerileriyle yardımcı olabilecek birçok köpek eğitmeni bulabilirsiniz.
- Yavruyu eve getirmeden önce çiğneme oyuncakları edinin. Köpek bu oyuncaklarla oynarken ilk başlarda gözetiminiz altında olmasına özen gösterin. Parçalarını yutmasına izin vermeyin.
- Köpeğinize elinizden bir şeyler yedirin. Bu köpek-insan bağı kurmak için eşsiz bir yöntemdir ve ağzını kibarca kullanmayı öğretebileceğiniz bir fırsattır. Elinizden yemek yedirdiğinizde, köpek sizinle beraber olmayı daha çok sevecektir. Ailenizin diğer üyeleri ya da gelen misafirler de ödül mamaları vererek sosyalleşme konusunda ona yardımcı olabilirler. Eğer köpeğiniz kibarca ödül almayı henüz öğrenmediyse, yaşlı ve çocuklarla bu iletişim eğitimini çalışırken onlara fırın eldiveni gibi bir şey giydirebilirsiniz.
- İdare edin ve yönlendirin. Kafes eğitimi yapmayı düşünüyorsanız, köpeğe kafese sevdirmek için kemirme oyuncaklarını kafesin içine koyarak onu orada iyi vakit geçirmeye yönlendirebilirsiniz. Kafesi asla bir ceza yeri olarak kullanmayın.
- Köpeğinizin oynaması için sosyal ve eğitimli yetişkin köpeklerle oyun günü planlayın. Köpeklerin beden dilini ve stress seviyesinden anlayan birinden (mümkünse bir köpek eğitmeninden) de eşlik etmesini isteyin ve onları gözlemleyin. İşler çığrından çıkacak olursa müdahale etme yöntemlerini öğrenin.
- Yavru köpeğinizin fiziksel ve zihinsel ihtiyaçlarını karşılayın. Bazen köpekler canları sıkıldığında yapacak bir şey bulamadıklarında kemirme yolunu seçerler. Eğer siz koşma, çığlık atma gibi tepkiler verirseniz de bunu oyun olarak algılayıp devam ederler. Onları meşgul edecek bir şeyler bulun.
Mental Aktivite Sağlayan Oyun ve Oyuncaklar Pawtools’da! Tıklayın!
- “Ağaç ol” kavramını öğrenin. Siz hiç bir köpeğin ağacı kemirdiğini gördünüz mü? Neden? Çünkü ağaçlar sıkıcıdır, öylece dururlar. Göz teması kuramaz, kaçamaz, bağıramaz, hareket edemezler. “Ağaç ol” herkesin, özellikle de küçük çocukların, öğrenmesi gereken bir tekniktir.
Köpeğinize kolayca ayırt edebileceği geribildirimi sağlayın. Dişlerini kabul edilebilir bir baskıyla kullandığı zaman onu ödüllendirin, ancak can yakan ya da zarar veren bir şekilde kullandığında ona verdiğiniz fırsatı önünden çekin.
Yani sizi sert bir şekilde ısırdığında ona bağırmayın, onu görmezden gelin, arkanızı dönüp ilgilenmeyin ya da ortamı kısa bir süreliğine terkedin. Ondan ne istediğinizi ona hareketlerinizle anlatın. Sonra geri dönün ve yeni bir eğitim seansına başlayın.
Köpeğinize ağzını/çenesini nazikçe kullanmayı öğretin. Bununla ilgili birçok teknik deneyebilirsiniz.
Isırma/dişleme şiddetini nasıl ölçersiniz?
Köpek eğitmeni Ian Dunbar’ın, köpek ısırmalarıyla ilgili kullandığı 5 seviyeli bir ölçek var.
- Köpek elinizi koklar ya da yalar.
- Köpek nazikçe elinizi ağzına alır. Dişleri hissedersiniz fakat baskı hissetmezsiniz.
- Makul dişleme. Deride hafif bir baskı hissedersiniz, fakat aşınma ya da delinme olmaz.
- Köpek acıtacak şekilde ısırır, fakat deriyi yaralamaz.
- Köpek deriyi ayıracak kadar ısırır.
Eğer yavru köpeğiniz 5. seviyede ya da daha sert ısırıyorsa, işinde uzman bir köpek eğitmeni ile görüşmeniz şarttır!
Köpeğinize bu adabı öğretmek için şöyle bir yöntem kullanabilirsiniz:
Avucunuza bir tane ödül maması alın ve köpeğinize sunun.
Eğer 3. seviye ve altı tepki gösterirse, ödülü ona verin ve aferin deyin.
4. Seviyede bir tepki verirse, 5 saniyeliğine elinizi arkanıza saklayın ve köpeği görmezden gelin.
Eğer 5 ve üzeri tepki verirse ise ondan uzaklaşın ve 7-10 saniye boyunca yanına dönmeyin.
Gelişme oldukça 1. ve 2. Seviye tepkileri ödüllendirmeye başlayın ve onu motive edin.
Tüyolar
- Onu hareketle tanıştırın. Köpeğin sabit elinize alışması önemlidir, ancak hareket eden cisimleri kovalamayı bırakması zordur. Bu egzersizler sırasında ellerin ve vücüudun hareketlerine onu alıştırmaya çalışın. Eğer bu hareketlere büyük tepkiler verirse, hareketlerinizi yavaşlatın ve kademeli olarak tekrar deneyin.
- Bazı köpekler eller yerine ayak bileklerini ısırır. Böyle bir durumda onunla yanınızda çekiştirmece oynayarak dikkatini başka yöne çekin.
- Ödül verirken, ödülü parmaklarınızla tutmayın, avuç içinize koyup verin. Köpeklerin düz bir avucu ısırması daha zordur ve genelde tercih etmezler.
- Ödül verirken, elinizi hızlı hareket ettirmeyin, ya da aniden çekmeyin. Mümkün olduğu kadar sakin bir şekilde ödülü ona doğru götürün.
- Ani hareketler köpekte yakalama güdüsünü ortaya çıkarabilir.
Uğraştığınıza değecek…
Bütün bu yöntemler, uğraşılar ve verilen zaman size çok zor gibi görünebilir. Ancak unutmayın ki, bu eğitimler ve alıştırmalar hayat kurtarıcıdır.
Yavruyken verilen bu alışkanlıklar ve eğitimler, köpeklerin yetişkinliğinde de süregelir.
Agresyon ve saldırıdan daha tehlikeli bir davranış bozukluğu olamayacağı için bu eğitimler çok önemlidir.
Her köpek canı yandığında, kapana kısılmış hissettiğinde ya da tehlike sezdiğinde ısırabilir.
Erken yaşta verilen bu eğitimler ise onun böyle bir durumda ciddi zarar vermesine engel olabilir. En azından ihtimali düşürür.
Referanslar:
Clicker Training
Ian Dunbar