Cuma , Mart 29 2024

Köpekler ve Sosyal Hayat (sosyal refah)

Foto: Alafair

Dostluk ve sosyal refah, köpeklerin yaşam kalitesi için en az yemek, su ve yuva kadar hayati bir önem taşır.

Benim annem bir hayvansever. Bu yüzden polisi aradı. Komşunun köpeğinin arka bahçede tek başına ağlayışlarını haftalarca dinledikten sonra bir şey yapması gerektiğini hissetti. İki polis memuru geldi, yarım dakika kadar durumu değerlendirdi ve gitti. Sonra annemi arayıp aykırı bir durum olmadığını söylediler.

“Ama köpek her gün orada tek başına, her gün!”

“Üzgünüm fakat yapabileceğimiz bir şey yok. Yemeği, suyu, kulübesi var.”

“Ama sürekli yalnız ve mutsuz olduğu aşikâr!”

“Bakın hanımefendi, hayvanların duyguları olup olmadığıyla ilgili felsefi konuşmalara girmeyeceğim sizinle, tamam mı?”

Annem sakinleşti, teşekkür etti ve telefonu kapattı. Kendini yenilmiş hissetti. Missouri’nin hayvan hakları yasalarına göre, aslında her şey olması gerektiği gibiydi. Bu yasalar hemen hemen her yerde aynı. Tüm yasalarda hayvanların yeterli bakım ve kontrollerin yapılması gerektiği yazıyor. Yani su, yemek, başını sokacağı bir yer ve sağlık kontrolleri yeterli görünüyor. Hiçbir yasada köpeklerin dostluğa ve sosyalleşmeye ihtiyacı olduysa yazmıyor nedense..

Ne yapılabilirdi? Ancak arkamıza yaslanıp, komşumuzun duygusal ve sosyal olarak ihmal edilen köpeğinin ağlama, uluma ve havlamalarını dinleyebiliyorduk. Yasal standartlara göre komşumuz köpeğine olması gerektiği gibi bakıyor görünse de, bir şeyler yanlış gibi görünüyordu.

Çünkü bir şeyler yanlıştı.

Köpekler sosyal varlıklardır

Foto: judywalkervet.co.uk
Foto: judywalkervet.co.uk

İnsan – köpek bağı on binlerce yıldır gelişiyor ve sürüyor. Köpekler kendilerinin olduğu kadar bizim yaşamlarımızı zenginleştiriyor ve değiştiriyor. Bilinçli ya da bilinçsiz yetiştirme ve çiftleştirmeyle en vahşi köpeği bile sadık bir dosta çevirdik. Bunun olabilmesinin tek nedeni köpeklerin de insanlar gibi sosyal varlıklar olmasıydı. Yaşamları, sağlıkları ve refahları sosyal ve yarenlik bağlarıyla mümkün ancak.

Hayvanları strese sokan durumlar, acı-ağrı hissi, ev-yuva bağlılığı ve ısıldüzenleme yani ısı ihtiyacı ve alışkanlıklarına bağlıdır. Bunlar da anne/koruyucu (yani biz!) ilintili temas ve konforla ilişkilidir. Bazı hayvanların bunlara daha çok ihtiyacı olsa da tüm hayvanların refahları adına bu ihtiyaçlardan bahsedilebilir. Aksi takdirde fiziksel ve ruhsal olarak iyi oldukları düşünülemez.

Sosyal ihtiyaçlardan mahrum bırakılmanın etkileri nelerdir?

Fiziksel: Sosyal ihtiyaçların karşılanmaması, izole edilme gibi durumlar bağışıklık sistemini zayıf düşürerek hastalık riskini arttırır. Yalnızlık aynı zamanda hayvanın kendine bakma motivasyonunu düşürerek yeme ve içme bozukluklarına yol açar. Bir hayvanın yalnızlığı ve üzüntüsü, zayıflık ve hastalıklara yol açarak ölüme kadar gidebilir.

Duygusal: Köpekler insan ve diğer hayvanlarla dostluk bağlarından mahrum bırakılırlarsa bu onlarda ciddi duygusal yaralara neden olur. Bu durum yavru ve yetişkin köpeklerde aynıdır.

Köpeklerin insan ailelerine bağlılıkları da kendi annelerine olan bağlılıkları gibidir. Nasıl ki bir yavru köpek annesi yanından uzaklaştığında tekrar kendini güvende hissedebilmek için ağlayarak onu yanına çağırıyorsa, bunu insanlarından ayrıldığında da yaşar. Komşunuzun arka bahçesinde tek başına ağlayan köpek var ya; işte o bir stres-kaygı çağrısı aslında.

Köpekler tecrit (izolasyon) ve terkedilme sonrasında ayrılık anksiyetesi yaşayabilirler. [ Yazı: Ayrılık Anksiyetesi (Kaygısı) Terapi Planı ] Bu esnada aşırı derece stres belirtisi gösterirler: aşırı salya akıtma, hızlı soluma, tuvalet yapma, yüksek sesler çıkarma, iştah kaybı ve etrafı kemirme gibi.  Köpek, kendine zarar verme pahasına bulunduğu yerden çıkmaya çalışarak kendine ya da çevresine zarar verebilir.

Köpeklerin sosyallikten mahrum bırakılması davranış bozukluklarına, sterotipik davranışlara da sebep olabilir. Bunlar süreklilik gösteren, değiştirilemeyen ve anlamsız-amaçsız görünen davranışlardır. Volta atma, kemirme ve sürekli yala(n)ma gibi. Üretim çiftliğinden kurtarılan bir Yorkshire Terrier’in durmadan kendi etrafında döndüğünü kendi gözlerimle gördüm.

Bir köpek sürekli yalnız bırakıldığında, sosyal kuralları öğrenme şansı da elinden alınmış olur. Bu da korku, saldırganlık gibi antisosyal davranışlara sebebiyet verir; özellikle de bu yalnız bırakılma hapsedilme veya şiddetle bir araya gelirse…

Sorumluluk sahibi bir hayvansever olmak, beraber yaşamayı seçtiğiniz hayvana iyi bir yol arkadaşı olmakla başlar. Fiziksel ihtiyaçlara olduğu kadar duygusal ihtiyaçlara da önem verilmeli. Hayvan istismarının bir yolu da, hayvanı hapsetmek ve yalnızlığa terketmektir. İnsanların eğitilmesi gereken en önemli konulardan biri de budur o yüzden. Çünkü şiddet yalnızca fiziksel yaralamalarla bağlantılı değildir.

Kaynak

Bunlara da göz atabilirsiniz

Nosework ve Scentwork: Köpeklere Faydalı Bir Oyun Deneyimi

Nosework ve Scentwork nedir? Köpekler için çok eğlenceli ve faydalı olan bu egzersiz ve oyunlarla ilgili daha fazla bilgi alın.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir