Güneş tutulması, herkes için olduğu gibi hayvanlar için de alışılmadık bir doğa olayıdır. Biz bu olayın bilimsel içyüzünü biliyoruz, peki ya hayvanlar ne hissediyor?
Güneş tutulması nedir?
Dünya, Güneş ve Ay’ın aynı hizada olduğu nadir anlardır. Ay, Dünya ile Güneş’in ortasına gelerek, güneş ışınlarının önünü keser ve Dünya’da alışılmadık bir ışık farklılığı yaratır.
Tutulmanın yoğunluğu bölgelere ve Ay’ın Güneş’i kapatma oranına göre değişiklik gösterir.
Eski çağlarda, insanlar güneş tutulmalarına merak ve korkuyla yaklaşırlardı ve uzun süre hayvanların başta deprem olmak üzere bazı doğa olaylarını hissettiklerine inanırlardı.
Kore folklöründe ise güneş tutulmalarının Güneş’i çalmaya çalışan efsanevi köpekler yüzünden olduğu düşünülürdü.
Popüler Bilim Dergisi’nde yayımlanan bir makaleye göre, “Gezegenlerin, Ay ve Güneş’in etkileri, sadece insanlar üzerinde değil; hayvanlar, bitkiler, eşyalar, sular, kısaca canlı veya cansız, doğadaki tüm birimler üzerinde sözkonusudur.”
Yapılan araştırmalarda köpeklerin depremi önceden farketmelerinin sebebi olarak, bizim duyamadığımız ses eşiğini duyabilmeleri olarak açıklanmıştır. Tutulmalarla ilgili de araştırmalar ve gözlemler yapılmıştır.
Araştırmacılara göre, gündüz vakti etraf birdenbire kararınca kafaları karışan kuşlar yuvalarına dönüp uyumaya hazırlanıyor, ve gece aktif olması gereken baykuşlar, cırcır böcekleri ve kurbağalar da ötmeye başlıyor.
Böcekler, kertenkeleler de gece olmuş gibi davranıyor. Balıkların davranışları da çok farklı olmuyor.
Araştırmalara göre, bazı türler tutulma esnasında hareketlerini yavaşlatıyor. Memeli hayvanların ise bu durumdan çok etkilenmediği, en fazla biraz gergin oldukları saptanmış.
Bilimadamlarına göre bu durumun nedeni ise biyolojik saat.
Biyolojik saate göre gündüz olması gerektiğini bilen bazı memeliler hayatlarında (aslanlar, zebralar, babunlar gibi) hiçbir değişiklik yokmuş gibi yaşamaya devam ederken bazıları da (atlar, şempanzeler gibi) ışık azalması ile biyolojik saatleri arasında bir çelişki olduğundan biraz gergin davranıyor.
Diğer canlılar ise biyolojik saatlerinden daha çok Güneş ışığının parlaklığına göre hayatlarını ayarlamayı tercih ediyor. (Kaynak)
Hindistan’da yapılan EclipseWatch projesinde ise tutulmadan çok hayvanları gözlemlemiş olan 30 şehirden 100 kişi, özellikle kuşlar, kargalar, serçeler, kertenkeleler ve köpeklerin tepki verdiğini iletmişlerdir.
Bazı köpeklerin huzursuzlandığı ve uluduğu, bazılarının ise sessizleştiği ve durulduğu gözlenmiş, ortak bir sonuç elde edilememiştir.
Uyarılar:
- Köpeğiniz tutulma esnasında dışardaysa, mutlaka güneşe doğru bakmasını engelleyin. Güneş tutulmalarında gökyüzüne bakmak, retina yanıklarına yol açabilir. Tabii insanların da aynı şekilde, o nedenle kendinizi ve çocukları da koruyun. Güneş gözlükleri koruma için yeterli değildir.
- Evcil hayvanlarınızı tutulma esnasında gözetimsiz ya da serbest bırakmamaya özen gösterin. Hiç tepki vermeyebilirler, fakat korku yaşarlarsa kaçma eğilimi göstermelerine karşın size sığınmaları onları güvende hissettirecektir.